Flevolandse gemeenten blijven kampen met forse financiële tekorten rond de levering van jeugdzorg. Bij elkaar opgeteld kwamen de zes Flevolandse gemeenten zo'n 20 miljoen euro tekort in 2018.

Ook dit jaar worden grote tekorten verwacht, zo blijkt uit een rondgang van Omroep Flevoland.

De situatie in de provincie is overigens niet uniek, gemeenten in heel Nederland hebben ermee te maken. Hoewel het Rijk extra geld beschikbaar stelt, is dat niet genoeg om de gaten op te vullen. 

Van Rijk naar gemeenten 

Gemeenten zijn sinds 2015 verantwoordelijk voor de jeugdzorg, waar zowel jeugdhulp, jeugdbescherming als jeugdreclassering onder vallen. Na deze decentralisatie door het Rijk is de vraag naar hulp gestegen, zo geven de gemeenten aan. Het budget dat ze van het Rijk voor de jeugdhulp krijgen stijgt echter niet mee. Sterker nog, toen de gemeenten in 2015 de verantwoordelijkheden overnamen, ging dat al gepaard met een bezuiniging.

Financiële pijn nog niet voorbij

Ook dit jaar houden gemeenten rekening met tekorten. Hoe hoog die precies zullen zijn, kunnen de gemeenten nog niet precies inschatten. Dat komt onder meer doordat het Rijk vanaf dit jaar het geld voor jeugd op een andere manier overmaakt. Daarnaast kunnen er altijd onverwacht facturen bijkomen. Toch melden gemeenten dat ze er in de begroting al rekening mee houden dat ze niet uitkomen met het geld dat dit jaar uit Den Haag komt.

Zo rekent Almere erop dat de gemeente 3,8 miljoen euro moet bijleggen. In Dronten wordt dat bedrag geschat op 3,6 miljoen euro, in Lelystad op 3,2 euro miljoen en op Urk 650.000 euro. Noordoostpolder meldt via een woordvoerder dat de inschatting daar erg lastig te maken is, maar de gemeente gaat dit jaar uit van 12 miljoen euro aan kosten. De voorgaande jaren kreeg Noordoostpolder 10 miljoen euro van het Rijk. Ook Zeewolde kan nog geen inschatting maken. 

Consequenties

De tekorten van jeugdzorg worden door gemeenten uit eigen portemonnee betaald. En dat gaat bijvoorbeeld ten koste van de spaarpot of van geld dat voor andere doeleinden gebruikt kan worden. Die situatie kan niet voor eeuwig doorgaan, vertelt wethouder Marjan Haak van Almere. "Dan moeten er echt lastige keuzes gemaakt worden. Er moeten bijvoorbeeld ook woningen worden gebouwd. Maar ja, als je geld uitgeeft aan het één, kun je het niet aan iets anders uitgeven. Dus het gaat steeds zwaarder op de begroting drukken."

Stijgende hulpvraag

Volgens wethouder Anjo Simonse van Noordoostpolder stijgen de kosten omdat de hulpvraag stijgt. En dat komt weer doordat er meer kinderen in beeld zijn. "De jeugdzorg is bij gemeenten neergelegd, mede met het doel om dichter bij mensen te zijn. Nou dat hebben we gemerkt. We zien ook meer." De Almeerse wethouder Marjan Haak vult aan: "We vinden gewoon veel meer kinderen. En die kinderen gaan we helpen, maar dat kost meer geld."

"Als je geld uitgeeft aan het één, kun je het niet aan iets anders uitgeven" — Marjan Haak, wethouder Almere

Ernstiger en complexer

Volgens de Flevolandse gemeenten is het lastig om een vinger te leggen op de oorzaak van de stijgende hulpvraag. Wel zeggen ze te merken dat de problematiek van jongeren ernstiger en complexer wordt.

Dat bevestigt gezinscoach Gisela van der Ploeg uit Dronten. "De problemen worden niet perse complexer qua kind, maar wel qua gezin. Ik merk dat er veel vaker meerdere problemen binnen een gezin spelen, zoals geldzorgen. En die zorgen veroorzaken heel veel stress. Als je niet weet of je een maaltijd op tafel kan zetten, is het heel lastig om bijvoorbeeld een kind met een driftbui op een prettige manier aan te sturen."

Andere problemen jeugdzorg

Behalve geldproblemen merken gemeenten dat er nog meer speelt binnen de jeugdzorg, zoals personeelstekort, werkdruk en wachttijden. Een woordvoerder van de gemeente Lelystad legt het uit: "Er zijn wachtlijsten voor jeugd-GGZ en de Raad voor de Kinderbescherming. Door onder andere wachttijden bij partners, zoals de Raad voor de Kinderbescherming en andere taken van Veilig Thuis, wordt de werkdrukte bij de Jeugd- en Gezinsteams verhoogd. Hier wordt onderzoek naar gedaan. Ook hebben wij zorgen over voldoende gekwalificeerd personeel in de jeugdzorg."

Wachttijden Raad voor de Kinderbescherming 

De Raad voor de Kinderbescherming meldde eind mei dat de wachttijden in Flevoland hoger zijn dan gemiddeld in Nederland.

• 
  22 kinderbeschermingsmaatregel-onderzoeken > wachttijd 26 dagen (exclusief de zaken die met spoed binnen 2 dagen zijn opgepakt.)
• 30 gezag en Omgang-onderzoeken > wachttijd 72 dagen 
• 
  37 strafonderzoeken op de wachtlijst > wachttijd 23 dagen 
  

De Raad valt onder het ministerie van Veiligheid en Justitie, maar gemeenten hebben er via jeugdbescherming en jeugdreclassering wel mee te maken. Volgens betrokken ambtenaren werkt de Raad er hard aan om de wachttijden te verminderen. Ook zeggen ze dat kinderen in crisissituaties altijd direct worden geholpen. Op de website van de Raad voor de Kinderbescherming is te lezen dat de wachttijden in januari opgelost moeten zijn. 

Wachttijden Veilig Thuis 

Behalve de Raad voor de Kinderbescherming kampt ook Veilig Thuis Flevoland (VTF) met wachttijden. Bij deze organisatie komen meldingen binnen over kinderen en volwassenen die mogelijk in een onveilige situatie zitten. Sinds het begin van het jaar is de wachtlijst flink opgelopen.

Dat komt onder meer door een wijziging in de Wet Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling. Hierdoor komen de meldingen eerder bij VTF terecht, zodat onveilige situaties eerder en langer op de radar zichtbaar zijn. De stijging van het aantal meldingen is groter dan gedacht. Om de wachttijden tegen te gaan, krijgt de organisatie drie ton van de gemeente Almere.