Minister Ingrid van Engelshoven (Cultuur) gaat Nederlands erfgoed beter beschermen.

Daarmee wil ze voorkomen dat belangwekkend cultureel erfgoed in particulier bezit uit Nederland verdwijnt. Dat schrijft zij aan de Tweede Kamer in reactie op het rapport Van terughoudend naar betrokken, van de commissie-Pechtold. Deze commissie is eerder dit jaar gevraagd om de huidige regels tegen het licht te houden nadat de minister constateerde dat het beleid tekortschoot.

Volgens de commissie is de wettelijke bescherming van cultuurgoederen op papier goed geregeld, maar kan de praktijk beter. De commissie doet daartoe een aantal aanbevelingen. Van Engelshoven: ‘De commissie-Pechtold is het met me eens dat ons erfgoed een actievere koers nodig heeft. Bovendien onderstreept het advies dat dit mogelijk is binnen de huidige regelgeving.’

Actiever erfgoedbeleid

Het huidige beleid voor particulier bezit wordt door de commissie-Pechtold omschreven als ‘terughoudend’. De minister wil naar een meer actief en betrokken erfgoedbeleid zodat de Collectie Nederland dynamisch blijft. Daarvoor stelt ze nieuwe, minder terughoudende beleidsregels op. ‘De Collectie Nederland is nooit af’, benadrukt Van Engelshoven. ‘Wat we voor Nederland bewaren, moet met de tijd meegaan. Ik wil voorkomen dat belangrijke stukken naar het buitenland verdwijnen. Daarom is het beschermen van erfgoed, ook in particulier bezit, van het grootste belang.’  

Onafhankelijke commissie

De Raad voor Cultuur gaat een vaste, onafhankelijke commissie instellen. Die brengt allereerst in kaart welke hiaten er nog in de Collectie Nederland zitten. Daarna onderzoekt deze commissie of er goederen in particulier bezit zijn die deze leemtes kunnen opvullen. Tot slot adviseert de commissie of dit particulier bezit bescherming verdient. Het wordt dan opgenomen in het zogeheten ‘Register van beschermde Cultuurgoederen’. Dat is het geval als het ‘onvervangbaar en onmisbaar’ is. Totdat die commissie is ingesteld, zal Van Engelshoven zich van geval tot geval laten adviseren door een tijdelijke commissie over eventuele aanwijzing van beschermde cultuurgoederen. De minister kan ook onafhankelijk advies inwinnen bij het verstrekken van uitvoervergunningen bij de Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed. 

De commissie-Pechtold adviseert verder om een model te ontwikkelen om de (internationale) marktwaarde van een cultuurgoed of verzameling te bepalen, voor het geval deze aan de Staat te koop worden aangeboden. Deze aanbeveling neemt de minister over.

Communicatie

De commissie-Pechtold stelt in haar advies dat een betere communicatie met eigenaren van belangwekkend erfgoed wenselijk is. De commissie adviseert de banden met particuliere eigenaren te verstevigen en te onderzoeken of en hoe de overheid eigenaren van beschermde goederen tegemoet kan komen. Er worden nu gesprekken georganiseerd tussen particuliere bezitters en de minister, onder meer om hun wensen in kaart te brengen. Maar ook om te onderzoeken wat hen kan helpen; bijvoorbeeld op het gebied van onderhoud, restauratie en verzekeringen.

Ook gaat Van Engelshoven via de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) zorgen dat regelingen uit de Erfgoedwet zo nodig verhelderd worden.