Het kabinet heeft de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) gevraagd te kijken naar de uitvoering van eerdere aanbevelingen voor het beter beheersen van de risico’s van vliegen boven conflictgebieden.

Directe aanleiding hiervoor was het neerhalen van vlucht PS752 van Ukraine International Airlines in januari 2020 in Iran.

In het rapport Veilige Vliegroutes concludeert de OVV dat na de ramp met de MH17 wereldwijd, in Europa en in Nederland stappen zijn gezet om de vliegveiligheid verbeteren. In Nederland gaat het daarbij met name om het delen van dreigingsinformatie tussen de overheid en luchtvaartmaatschappijen. Het kabinet blijft zich maximaal inspannen om een ramp zoals met de MH17 te voorkomen.

De OVV doet in het rapport aanbevelingen voor verdere verbeteringen. De Onderzoeksraad geeft aan dat bij het vliegen over conflictgebieden meer moet worden gekeken naar de risico’s van onwaarschijnlijke maar catastrofale scenario’s. Het kabinet neemt deze aanbevelingen over en zal internationaal voorstellen doen om te regelen dat bij de beoordeling van de vraag of burgerluchtvaart over een conflictgebied mag vliegen, meer wordt gekeken vanuit het voorzorgsbeginsel. Op nationaal niveau gaat het kabinet het voorzorgbeginsel samen met de luchtvaartmaatschappijen verder uitwerken en toepassen.

Het kabinet heeft ook zorgvuldig gekeken naar de aanbeveling van de OVV om te overwegen of de overheid Nederlandse luchtvaartmaatschappijen kan adviseren over het vliegen over conflictgebieden, en in het uiterste geval een vliegverbod kan opleggen. Het kabinet voelt een grote verantwoordelijkheid en wil geen bevoegdheden uit de weg gaan als die zouden kunnen bijdragen aan de verdere vermindering van de veiligheidsrisico’s.

In Nederland deelt de overheid dreigingsinformatie over conflictgebieden met de luchtvaartmaatschappijen. De maatschappijen bepalen aan de hand van hun eigen informatiepositie en de gegevens van de overheid vervolgens zelf hun veilige vliegroutes. Deze samenwerking tussen overheid en luchtvaartmaatschappijen is uniek in de wereld en zorgt ervoor dat snel kan worden gehandeld. Dat blijkt ook uit evaluaties.

De OVV concludeert aan de hand van de crash met vlucht PS752 dat Nederlandse luchtvaartmaatschappijen hun informatiepositie goed op orde hebben. Voorafgaand en na de crash werd beschikbare informatie over het conflictgebied verzameld en gedeeld in de samenwerking tussen overheid en luchtvaartmaatschappijen.

Het kabinet heeft bij de overweging van de aanbeveling om luchtvaartmaatschappijen te adviseren over het vliegen over conflictgebieden verder ook gekeken naar de wettelijke mogelijkheden, de taken van de veiligheids- en inlichtingendiensten, de risicobeoordeling en het toezicht op veilige vliegroutes.

Het kabinet concludeert dat de huidige werkwijze tussen overheid en luchtvaartmaatschappijen snel en goed functioneert. Het kabinet ziet geen reden om aan te nemen dat dit verder zal verbeteren als de overheid luchtvaartmaatschappijen gaat adviseren of een vliegverbod kan opleggen. Het stuit bovendien op praktische en juridische bezwaren. Daarom kiest het kabinet er niet voor om die mogelijkheid te creëren.

Wel blijft Nederland zich inzetten voor verdere verbeteringen van de vliegveiligheid in Europees verband. Het kabinet zet zich in voor verbetering van de effectiviteit van de Europese ondersteuning voor samenwerking en informatiedeling over conflictgebieden.