De gezondheidsrisico’s voor omwonenden van Tata Steel moeten omlaag.

Daarom komt het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat samen met provincie Noord-Holland met een plan van aanpak. Kern van het plan is het aanscherpen van vergunningen, de vervuiling sneller en meer omlaag brengen en beloftes van Tata Steel om minder schadelijke stoffen uit te stoten zoveel mogelijk omzetten naar verplichte maatregelen. Dat schrijft staatssecretaris Steven van Weyenberg, Infrastructuur en Waterstaat, vandaag in een brief aan de Tweede Kamer. Om te toetsen of de verbeteringen daadwerkelijk gerealiseerd zijn, volgen in 2022 twee onafhankelijke stofdepositie onderzoeken (onderzoek naar neergedaald stof in de leefomgeving) door het RIVM.

Van Weyenberg: “Ik vind dat kinderen in de omgeving van Tata Steel buiten moeten kunnen spelen in schonere lucht. Samen met de provincie Noord-Holland hebben we gewerkt aan een plan van aanpak waarbij de vervuiling sneller en meer omlaag gaat, met afspraken en regels waar Tata Steel aan gehouden is. Binnen een jaar meten en weten we of Tata Steel de verbeteringen heeft gerealiseerd.”

Buiten spelen in schonere lucht

Het plan bevat zeven actielijnen die zorgen dat de luchtverontreinigende uitstoot versneld omlaag gaat en de leefomgeving in de regio IJmond gezonder wordt. Daaronder valt het aanscherpen van de huidige vergunningen, waardoor Tata Steel fabrieken en productieprocessen moet aanpassen. Tata Steel heeft op aandringen van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en de provincie Noord-Holland besloten een aantal plannen uit de Roadmap Plus versneld uit te voeren. De uitstoot van lood gaat versneld omlaag: 70% minder eind 2023 (dit was 2025), en de uitstoot van PAK’s 50% minder in 2022 (dit was 30%). Waar dat kan worden de acties uit de Roadmap Plus omgezet in verplichte maatregelen. Om te zorgen voor een transparant beeld van de uitstoot en om te toetsen of de verbeteringen ook echt worden behaald, wordt het monitoringsprogramma uitgebreid en aangescherpt, waaronder twee nieuwe onafhankelijke depositieonderzoeken door het RIVM in 2022.

Versnelling

Van Weyenberg: “Dit plan van aanpak neemt niet alle problemen waar omwonenden last van hebben direct weg. Er moeten immers fabrieken en productieprocessen worden aangepast en verbeterd, en dat kost tijd. Het plan betekent wel een versnelling naar een gezondere leefomgeving, met afspraken en regels waar Tata Steel aan gehouden is.”

Dankzij de inzet van de provincie Noord-Holland en de Omgevingsdienst, en met advies van de Inspectie voor Leefomgeving en Transport (ILT), zijn de regels voor de uitstoot aangescherpt en wordt er nog intensiever toezicht gehouden en gehandhaafd.

Waterstof

Tata Steel heeft inmiddels aangekondigd over te stappen op een duurzamer productieproces met gebruik van waterstof en groene stroom. Het ministerie laat in 2022 onderzoeken wat deze overstap betekent voor de leefomgeving en de gezondheid van de omwonenden. De realisatie van de overstap naar waterstof duurt nog best lang: de ambitie van Tata Steel is om in 2030 deels, en in 2050 volledig overgestapt te zijn. Dat betekent dat in 2030 een eerste Kooksfabriek gesloten kan worden. Daar willen het Rijk, provincie Noord-Holland en de IJmondgemeenten niet op wachten. Ook op de kortere termijn moet het bedrijf schoner produceren en de gezondheidsrisico’s voor omwonenden zo klein mogelijk maken.

Plan van aanpak

De afgelopen maanden is er veel gebeurd rond Tata Steel Nederland. Het onderzoek van het RIVM, in opdracht van de provincie Noord-Holland en de IJmondgemeenten, toonde in september aan dat de gezondheid van met name kinderen in het geding is door de uitstoot van zeer zorgwekkende stoffen zoals lood, afkomstig van Tata Steel Nederland. Voor staatssecretaris van Weyenberg gaf dit onderzoek, mede op verzoek van de Tweede Kamer, de doorslag om vanuit de rijksoverheid in afstemming met provincie Noord-Holland met een plan van aanpak te komen waarin de leefomgeving en gezondheid van omwonenden centraal staat. Dit plan van aanpak is aanvullend op het Programma Tata Steel 2020–2050: samenwerken aan een gezondere en veilige IJmond van de provincie Noord-Holland en de IJmondgemeenten Beverwijk, Heemskerk en Velsen uit november 2020.

Jeroen Olthof, gedeputeerde provincie Noord-Holland: “De provincie werkt samen met de IJmondgemeenten aan een gezondere leefomgeving. Dat doen we onder meer door vergunningen aan te scherpen en handhaving en toezicht te intensiveren. Maar er is meer nodig: scherpere wet- en regelgeving nationaal en internationaal. En het belang van een gezonde leefomgeving moet nadrukkelijk een plek hebben bij de verduurzaming en energietransitie van Tata Steel. Ik juich het toe dat het ministerie van IenW samen met ons werkt aan een gezonde leefomgeving voor de inwoners van IJmond.”