Maand tot verkiezingen: 'Stemmen veiliger dan boodschappen doen'

De Flevolandse gemeenten zijn druk met de laatste voorbereidingen voor de Tweede Kamerverkiezingen die volgende maand plaatsvinden. De draaiboeken voor de verkiezingen konden dit jaar in de kast blijven liggen, want verkiezingen in coronatijd zien er heel anders uit dan anders.

Zo moesten gemeenten op zoek naar andere stemlocaties, want scholen en verzorgingshuizen zijn verboden terrein. Zo moest in de gemeente Noordoostpolder bijna de helft van de stemlocaties vervangen worden. In Almere ging het zelfs om 70 procent van alle plekken waar gestemd kon worden. Kerken, sporthallen en gymzalen waren de oplossing. Gemeente Almere en Lelystad richten daarnaast ook drive-through stembureaus in, waar vanuit de auto gestemd kan worden.

In alle stembureaus worden ook strenge coronamaatregelen genomen om het stemmen zo veilig mogelijk te maken en dat is gelukt, zegt Theresa Versteegt. Zij is projectleider voor de Almeerse verkiezingen: "Ik vind dat het nog veiliger is dan boodschappen doen". Er staan kuchschermen, er geldt een mondkapjesplicht voor stemmers, stembureauleden dragen medische mondkapjes en bij de deur worden handen ontsmet."

Extra maatregelen voor kwetsbaren

Voor senioren en kwetsbaren worden nog extra maatregelen getroffen. 70-plussers mogen per brief hun stem uitbrengen. De gemeente Almere gaat brieven ophalen in verzorgingshuizen, zodat de kwetsbaren hun huis niet hoeven te verlaten. In andere gemeenten worden plekken ingericht waar briefstemmen al vanaf 10 maart kunnen worden afgegeven.

De verkiezingsdag is op 17 maart, maar in elke gemeente gaat een aantal stembureaus al op 15 en 16 maart open voor stemmers die in een risicogroep vallen. Allemaal om de drukte in stembureaus te voorkomen en het coronavirus geen kans te geven om te verspreiden.

Gemeente Lelystad zoekt nog vrijwilligers

Dat levert voor de gemeente weer extra werk op. Want als stembureaus al dagen eerder opengaan, zijn er ook extra stembureauleden nodig. Een overheidscampagne zorgde ervoor dat in elke Flevolandse gemeenten extra vrijwilligers werden geworven. Elke gemeente heeft genoeg mensen om de stembureaus te bemannen. Daarnaast heeft een groot deel van hen ook genoeg reserves. Alleen de gemeente Lelystad kan nog wat vrijwilligers gebruiken die ingezet kunnen worden als stembureauleden uitvallen omdat zij bijvoorbeeld gezondheidsklachten krijgen.

Almere heeft een reservelijst met 500 vrijwilligers. Toch maakt Versteegt zich zorgen dat ze op verkiezingsdag alsnog niet genoeg mensen heeft. "We hopen dat ze allemaal overeind blijven. Dat is het spannende in deze tijd. Er hoeft iemand maar een hoestje of een kuchje te hebben. Dan kunnen ze niet ingezet worden op het stembureau."

Veiligheid stembureauleden

De gemeenten zijn op verkiezingsdag verantwoordelijk voor het handhaven van de coronamaatregelen op het stembureau. De overheid heeft bepaald dat er bij de deur altijd iemand staat die controleert dat stemmers een mondkapje dragen en de handen desinfecteren. De gemeente Almere gaat nog een stapje verder en zet bij elk stembureau twee ambtenaren in als gastheer of gastvrouw.

Op die manier hoopt de gemeente moeilijkheden met stemmers te voorkomen die een mondkapje weigeren op te zetten. Als de situatie toch escaleert wordt het alarmnummer gebeld. De politie heeft al aangegeven te gaan surveilleren bij de stembureaus om de openbare orde te handhaven.

De gemeente Lelystad maakt zich geen zorgen over de mondkapjesplicht in stembureaus. Volgens een woordvoerder geldt die mondkapjesplicht in openbare gebouwen zoals het gemeentehuis natuurlijk al langer. In het gemeentehuis van de stad heeft zich sinds die tijd geen enkel incident voorgedaan waar iemand weigerde een mondkapje op te zetten. Op Urk en in Dronten wordt nog nagedacht over hoe de veiligheid van stembureauleden wordt gewaarborgd.

Eigen potlood

Tienduizenden rode potloden zijn er besteld in Lelystad en Almere. Daar krijgt elke stemmer zijn eigen potlood. In Almere gaat het om 170.000 rode potloden. "Het wordt een collectersitem", zegt een trotse projectleider in Almere. "Ik zou zeggen: kom stemmen!"