Directies van ziekenhuizen moeten eerder aan de bel trekken als zij merken dat door problemen de zorg aan patiënten in gevaar dreigt te komen.

Zij moeten direct met alle betrokken partijen in overleg om te zorgen dat de zorgplicht aan patiënten kan worden nagekomen.

Dat is de voornaamste aanbeveling van de commissie Van Manen. Die heeft de faillissementen van de MC IJsselmeerziekenhuizen en MC Slotervaart in oktober 2018 onderzocht. Het eindrapport is vandaag in Den Haag gepresenteerd.

De commissie constateert dat beide ziekenhuizen al langer een zwakke financiële positie hadden en steeds dieper in de schulden kwamen. De problemen verergerden door terugloop van het aantal patiënten.

Hoewel de directie van de MC Groep onder leiding van Loek Winter en Willem de Boer samen met zorgverzekeraar Zilveren Kruis naar oplossingen zocht, werd de ondergang onafwendbaar. De directie bleef plannen maken, maar verloor het zicht op de werkelijkheid. Ook speelden er conflicten in het bestuur en met de medische staf. Daarbij werd het belang van de patiënt uit het oog verloren.

De commissie Van Manen vindt dat de directies, artsen en zorgverzekeraars eerder moeten handelen bij problemen. Zij moeten binnen een beperkte termijn van bijvoorbeeld een maand met eerste oplossingen komen om een ongecontroleerde ondergang van een ziekenhuis te voorkomen.

In tweede instantie moeten ook andere partijen als de Inspectie Volksgezondheid en Jeugd of Nederlandse Zorgautoriteit vroegtijdig worden ingeschakeld. Zorgverzekeraars moeten meerjarige afspraken met ziekenhuizen maken over de financiering van de zorg, zodat ziekenhuizen meer zekerheid hebben. De commissie vindt het ongewenst dat curatoren in de toekomst nog de bevoegdheid krijgen over een instelling waar patiëntenzorg wordt verleend.

Aan minister Bruins voor Medische Zorg en de Tweede Kamer als wetgever doet de commissie het advies om na te gaan of de zorgplicht voor de patiënt en de verplichte verantwoordelijkheid van betrokken partijen anders in de wet moet worden opgenomen.